Vanaf het voorjaar van 2019 hebben wij in talrijke gesprekken met partijen, in onze zienswijzen op de plannen en in tientallen publicaties alternatieven aangedragen voor de uitbreiding van VDL Nedcar met behoud van het gehele Sterrebos en met een veel kleinere Yard E, verder weg van Nieuwstadt. Die alternatieven hebben de planvorming door de provincie niet kunnen veranderen.
In de periode oktober-november 2021 tussen het vertrek van de penningsmeester en de terugkeer van de secretaris werd DGS tijdelijk ondersteund door een van de trekkers van Red het Sterrebos. Zo maakte deze afspraken met een advocatenkantoor om ons bij te staan in de zaak bij de Raad van State. Helaas bleken dat geen goede afspraken, want het kantoor trok zich vlak voor de Kerst terug. Hierdoor moesten wij ons beroep voor de Raad van State zelf zien te verdedigen zonder advocaat.
In dezelfde periode werden wij uitgenodigd voor gesprekken met de familie Van der Leegte, de eigenaren van VDL Groep, waaronder VDL Nedcar, om te onderhandelen over een schikking. Ondanks de afgesproken radio stilte werden de onderhandelingen op 28 december vroegtijdig gelekt en gepubliceerd in De Limburger. Vanaf dat moment kreeg DGS een enorme stroom van kritiek over zich heen van Red het Sterrebos en daaraan gelieerde groepen. Juist in de dagen dat wij dag en nacht doorwerkten om de nadere stukken voor de beroepszaak nog op tijd in te leveren. Daarin moesten we ons beroep verdedigen tegen het verweer van de advocaten van de tegenpartijen. Al deze kritiek van de buitenstaanders, vaak niet gebaseerd op kennis van de feiten, maakte ons werk extra moeilijk.
Op de bodemzitting in Den Haag op 13 januari 2022 verdedigden secretaris Dirkjan van der Hoven van DGS, voorzitter en vleermuizenspecialist René Janssen van SEVON en stikstofspecialist Stijn van Uffelen van MOB het beroep tegen een klein leger van top-advocaten, ambtenaren en adviseurs. Hoewel de staatsraden enorm hun best deden om ons in het proces te begeleiden, was het toch erg ingewikkeld om alle vragen goed te beantwoorden. Kenners vertelden ons dat we het niet beter hadden kunnen doen, maar de kaarten lagen helaas niet goed voor ons. Het verweer van de advocaten van de provincie en VDL Nedcar richtte zich vooral tegen onze statuten en op de toepassing van het relativiteitsvereiste, onze achilleshiel. Kort samengevat kwam dit verweer erop neer dat wij in onze statuten hadden staan op te komen voor de ‘dorpskern’ Nieuwstadt en dat de afstand tussen de bebouwing van Nieuwstadt en het Sterrebos te groot is. Onze kansen in de beroepszaak waren daardoor vanwege dit procedurele punt te klein.
De onderhandelingen, die open en constructief verliepen, zijn nooit afgebroken. In de gevoerde gesprekken werd ons steeds duidelijker dat het VDL Groep en VDL Nedcar echt menens is om werk te maken van de vergroening van zowel de fabriek als de omgeving van VDL Nedcar. Niet alleen door miljoenen extra voor vergroening nu, maar ook door een blijvende samenwerking aan te gaan om nog meer middelen binnen te halen, zoals overheidssubsidies.
We hielden rekening met drie scenario’s:
- 1) VDL wint het beroep – grote kans
- – kap deel Sterrebos en uitbreiding gaan door
- + 4200 banen gered
- – geen extra compensatie
- 2) DGS wint het beroep – kleine kans
- – kap deel Sterrebos en uitbreiding gaan nu niet door, maar later alsnog met nieuwe of gerepareerde plannen
- – 4200 banen gaan verloren
- – geen extra compensatie
- 3) VDL en DGS schikken – goede kans
- – kap Sterrebos en uitbreiding gaan door
- + 4200 banen gered
- + veel extra compensatie
- + verplanten 55 bomen van Sterrebos
Uiteindelijk zouden de eerste twee scenario’s alleen maar verliezers hebben gekend.
Drie jaar geleden bood het Industriepark Swentibold (IPS) aan de zuidkant nog ruimte voor een alternatieve uitbreiding met behoud van het bos, maar dat gebied is nu niet meer beschikbaar. Ook in scenario’s 2 zou de kap van een groot deel van het Sterrebos uiteindelijk dus toch zijn doorgegaan. Het onwaarschijnlijke scenario 2 had dus niet meer dan een Pyrrusoverwinning opgeleverd, want het bos zou dan nog maar tijdelijk worden behouden, terwijl het personeel van VDL Nedcar eind volgend jaar op straat was komen te staan.
Zondag 7 februari 2022 werd gedemonstreerd met de leuze ‘bomen en banen gaan prima samen’. Tot de goedkeuring door de provincie van het Provinciaal Inpassingsplan (PIP) op 18 december 2020 had dat inderdaad nog gekund en had het PIP nog aangepast kunnen worden op een alternatief. Nu is er echter geen tijd meer voor een nieuwe procedure om het PIP terug te draaien of aan te passen. Zo’n procedure zou weer jaren duren en dan zouden de 4200 medewerkers eind 2023 op straat komen te staan. Helaas gaan het Sterrebos en de banen niet meer samen. De banen kunnen nu alleen nog worden behouden door uitvoering van het goedgekeurde PIP.
DGS heeft daarom vol ingezet op scenario 3, schikken met extra geld voor natuur en leefbaarheid. Dat heeft niet alleen miljoenen extra voor natuur en leefbaarheid (bijv. geluidsbescherming voor Nieuwstadt) opgeleverd, wij kunnen ook meebeslissen over de besteding ervan. Voor het directe verlies van een aanzienlijk deel van het Sterrebos krijgen we nu wel miljoenen terug, waarmee om te beginnen zoveel mogelijk bomen van het Sterrebos (juist ook de grote exemplaren) gered kunnen worden door deze te verplanten binnen het landgoed Wolfrath. Deze bomen worden zo behouden voor de vleermuizen en andere bosbewoners. Vervolgens kan er veel meer vergroening worden gerealiseerd dan al was voorzien, ook bij Nieuwstadt. Dat is naar omstandigheden het best mogelijke resultaat dat wij konden bereiken, zowel voor de medewerkers van VDL Nedcar als de natuur en de leefbaarheid van de omwonenden.